Zvanični pisani izvori daju podatke o naseobini Priiboj od početka 15. veka, ali se sa sigurnošću može tvrditi da je utvrđeni grad Jagat na Malom Biću zidan u 13. ili 14. veku.

U 13. veku se prvi put pominje i Župa Dabar čije je sedište bilo u Banji. Banju kao utvrđeno naselje i napredan grad pominje arapski geograf, El Idriz Abdulah davne 1153, a taj epitet ona zadržava i u vremenu Nemanjića i njihovih velmoža Vojinovića, Altomanovića i drugih. Od 1219. do 1698, kada Turci spaljuju i ruše manastir Svetog Nikole, Banja je bila sedište Dabarske episkopije. 

Pod Tursku upravu Priboj dolazi između 1459. i 1463. godine, kada se prvi put u turskim izvorima i pominje. Pod vlašću Osmanskog carstva ostao je sve do 1912, kada je oslobođen i pripojen Kraljevini Srbiji. Za vreme Turske uprave Priboj pripada, privremeno, raznim kadilucima, srezovima, u Višegradu, Čajniču, Novoj Varoši, Prijepolju i Pljevljima a povremeno je bivao i samostalan. Nakon Bečkog kongresa 1879. godine u Priboj dolazi i Austro- Ugarski garnizon ( Zelenac i Banja ), koji u Priboju ostaje do 1909. godine. Dolazak Austrougarske vojske dovodi do razvoja trgovine, zanata i drugih uslužnih delatnosti, a sagrađen je i prvi hotel savremenog tipa.

Sa izbijanjem Prvog svetskog rata 1914, Priboj dobija prvorazredan strateški značaj. I pored dobro organizovane odbrane, u jesen 1915. godine pribojski kraj je dopao pod okupaciju austrougarske vojske. Okupacija je trajala sve do novembra 1918, kada Priboj ulazi u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.

Između dva svetska rata Priboj se razvija vrlo sporo, izuzev trgovine i zanastva. Izgradnja drumskih putnih pravaca od Priboja prema Novoj Varoši i Prijepolju, pa prema Rudom, Pljevljima i Sarajevu, a naročito pruga Uvac – Priboj, ojačava trgovinski promet Priboja . Razvoj zanatstva i trgovine dovodi do aktiviranja stanovništva na formiranju sportskih društava i organizacija kao i kulturno – zabavnog života.

Nastupajući od Višegrada preko Bijelog brda u Priboj su 17. aprila 1941. godine ušli Nemci. Podelom okupacionih teritorija Priboj je pripao italijanskoj okupacionoj zoni i u njenom sastavu ostaje do 1943. kad ih menjaju Bugari. Početkom 1945. godine otpočele su operacije na oslobađanju ovih krajeva. Delovi treće Sandžačke 12. januara 1945. oslobađaju Priboj i okolinu.

Početak Drugog Svetskog rata Priboj je dočekao bez industrijskih preduzeća, ali njegov kraj označio je novi početak i ubrzanu industralizaciju. Pored industrije, razvija se trgovina, ugostiteljstvo, građevinarstvo i druge uslužne delatnosti. Mlinsko preduzeće „12. januar“, drvno-industrijsko preduzeće „Lim“ , ugostiteljsko preduzeće „Bić“, komunalno preduzeće „Usluga“ , industrijska konfekcija INKOP, saobraćajno preduzeće „Raketa“, industrija „Poliester“, građevinsko preduzeće „Izgradnja“, fabrika sintetičkih smola „EPOXID“, a naročito fabrika automobila FAP usmeravali su razvoj Priboja.

Pored zamaha industralizacije, preporod doživljavaju i društvene delatnosti. Izgrađen je Dom kulture, otvaraju se nove školske zgrade i zdravstvene ustanove. Menja se i broj stanovnika. Dolaze novi radnici iz Slovenije, Bosne i Hercegovine, unutrašnjosti Srbije. Povećava se broj gradskog stanovništva prilivom radnika sa seoskih područija. Na levoj obali Lima, u Čitlučkom polju, izgrađen je Novi Priboj- popularno nazvan Naselje. Šire se i prigradska naselja u Mramorju, na Zelencu, na Mostini, Podinama, Poljicu, Jarmovcu i dr.

Od 1913. do 1946. godine Pribojskoj opštini pripadala su i mesta Marića Luke, Štrpca, Plema, Uvac, Boranovići, Mioče i Mokronozi, a od 1946, pripadaju opštini Rudo.

Danas je Priboj mala opština na tromeđi Srbije, Crne Gore, Bosne i Hercegovine. Većina od nabrojanih preduzeća više ne radi punim kapacitetima. Broj stanovnika se iz godine u godinu smanjuje, ali oni koji u njemu ostaju čine sve da Priboj učine boljim mestom za život budućih generacija.

tekst: A. Manović